مواجهه با شورش
فرهاد قنبری-فعال حوزه رسانه
این روزها صفحات اجتماعی پر از تصاویری است که عده‌ای با شور و شوق فراوان از اعتراضات نسبت به گرانی‌ها در شهرهای مختلف به اشتراک می‌گذارند.
حاملان چنین نگاهی که تصور می‌کنند با چند شورش در شهرهای کوچک و بزرگ تغییری ساختاری ایجاد شده و ایران در مسیر گلستان شدن قرار خواهد گرفت در یک چیز مشترک هستند و آن اینکه درک درست و صحیحی از وضعیت امروز جامعه ایران ندارند.
جامعه ایران به دلایل مختلف از جمله شرایط بین المللی و منطقه‌ای، شکاف‌های تقویت شده قومی و مذهبی، نبود هیچ آلترناتیو سازنده، بحران زیست محیطی ویرانگر [به ویژه بحران آب]، فقر روزافزون و عواملی از این قبیل به هیچوجه پتانسیل گذار به وضعیت انقلابی و تغییر ساختاری را ندارد و هر شورشی با هدف تغییر وضع موجود یک نتیجه مسلم خواهد داشت و آن آشوب و آنومی و جنگ همه علیه همه است.
منطق شورش با منطق تلاش برای اصلاح و تغییر متفاوت است. در شورش، خواسته‌ی صنفی خاصی مطرح نیست. شورش محصول و نتیجه غلیان احساسات است.
شورش نتیجه استیصال و ناامیدی از بهبود و تغییر شرایط است. شورشیان ناامیدتر از آنند که برای ساختن و درانداختن طرحی جدید فریاد سردهند.
شورشیان برای تخریب و ویرانی به خیابان می‌آیند و می‌دانند که خود اولین قربانیان خشم افسارگسیخته خویش هستند.
نزاعی که شورشیان آن را نمایندگی می‌کند، نزاعی میان طبقات و قشرهای مختلف اجتماعی و نزاعی برای برانداختن طرحی نو و جدید نیست. این نزاع برای خواسته سیاسی و صنفی مشخصی نیست.
وزارت و سازمان و نهاد خاصی را هدف قرار نگرفته است. برای اعتراض به ساعت کار و کمی دستمزد نیست. پرچم سرخ و سفیدی را به خیابان نیاورده است.
حاوی کلان روایت و آلترناتيو جدیدی نیست. این نزاع، جنگی میان «محذوفان جامعه» و «خود جامعه» است.
نزاع شورشیان نزاع میان محافظه‌کاران و سلطنت‌طلب‌ها و اصلاح‌طلب‌ها و... نیست، بلکه نزاع میان آن‌هایی که دیگر چیزی برای از دست دادن ندارند با آن‌هایی است که هنوز چیزهای زیادی برای از دست دادن دارند.
در چنین شرایطی وظیفه منتقدِ دلسوز و وطن‌دوست نه همراهی با هر بلوا و شورش بلکه تلاش برای تبیین درست وضعیت و پاسخگو و کردن دولتمردان در حوزه‌های بحران‌های اجتماعی مختلف و همچنین دعوت و توجیه مردم برای رفتارهای عقلایی با تعهد اجتماعی بیشتر است.